STEM Literacy

          ผมได้ยินคนไทยพูดบ่อยๆ ว่ายุคนี้เป็นยุคที่คนทำมาหากินกับธุรกิจบริการ มากกว่าอุตสาหกรรมการผลิต (manufacturing)   การเรียนด้านวิทยาศาสตร์จึงมีความจำเป็นน้อยลง   ผมคิดว่าคำกล่าวนั้น มาจากความเข้าใจผิดโดยสิ้นเชิง

          บทบรรณาธิการเรื่อง What is STEM Education? ในวารสาร Science ฉบับวันที่ ๒๗ ส.ค. ๕๓ บอกชัดเจนว่า ความรู้ด้าน STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics) เป็นความรู้พื้นฐานสำหรับคนทุกคน   สังคมใดผู้คนมีความรู้พื้นฐานด้าน STEM สูง สังคมนั้นจะรุ่งเรืองหรือมีอารยธรรมสูง   เพราะจะทำให้พลเมืองมีสติปัญญาสูง   เข้าใจเรื่องราวต่างๆ ในมิติที่ลึกซึ้งและเชื่อมโยง   เข้าใจว่าสิ่งต่างๆ ที่อยู่รอบตัวทำงานหรือทำหน้าที่ของมันอย่างไร   เกี่ยวข้องเชื่อมโยงถึงกันอย่างไร 

          ในสหรัฐอเมริกา เขาระบุว่าต่อไปนี้ ในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน ๑๒ ปี จะต้องให้เด็กเรียนวิชาทั้ง ๔ นี้ทุกชั้นปี ตลอดเวลา ๑๒ ปี 

          โปรดสังเกตว่า แม้เด็ก ป. ๑ ก็ต้องเรียนวิชาวิศวกรรมศาสตร์   เพื่อปูพื้นฐานการคิดอย่างเป็นระบบ   และปูพื้นฐานกระบวนการออกแบบ

          ความรู้ทั้ง ๔ ด้านของ STEM นี้ จะช่วยสร้างรากฐานไปสู่ทักษะสำคัญสำหรับพลเมืองในศตวรรษที่ ๒๑ อันได้แก่ ความสามารถในการปรับตัว (adaptability)   ความสามารถในการสื่อสารอย่างซับซ้อน (complex communication)   ทักษะด้านสังคม (social skills)   การแก้ปัญหาที่ไม่พบบ่อย (non-routine problem solving)   การจัดการตนเอง (self management)   และการคิดกระบวนระบบ (systems thinking)

         นอกจากนั้น ความรู้ด้าน STEM จะช่วยให้การตัดสินใจดีขึ้นในด้าน สุขภาพของตนเอง   ประสิทธิภาพในการใช้พลังงาน   คุณภาพสิ่งแวดล้อม   การใช้ทรัพยากร   และความมั่นคงของชาติ   ซึ่งเป็นเรื่องที่ต้องการมุมมองทั้งจากบริบทของส่วนย่อย เช่นเกี่ยวกับตนเอง ไปจนถึงมุมมองในระดับโลก

          นี่คือวิธีมองการศึกษา เพื่อสร้างคนสำหรับศตวรรษที่ ๒๑   ที่ต้องมีมุมมองต่อวิทยาศาสตร์อย่างซับซ้อนขึ้นกว่าเดิม   จากวิทยาศาสตร์ กลายเป็น STEM

วิจารณ์ พานิช
๒๗ ส.ค. ๕๓